Jest to odczytanie pisarstwa Gabrieli Zapolskiej na nowo, przy pomocy feministycznej krytyki i teorii literatury. Zapolska okazuje się przy tym pisarką niezwykle współczesną, a kultura, w której dziś żyjemy - kulturą od wieków uwikłaną w te same stereotypy wobec kobiet, kobiecej twórczości, seksualności i genealogii.

Finalistka Nagrody Literackiej NIKE 2000.

RECENZJA

Pożądliwe spojrzenie

Ciało kobiety jakie jest, każdy widzi. Ale widzi, ponieważ sposobu patrzenia nauczyła go kultura, która ponadto uformowała kobietę w przedmiot do oglądania. Bo widzenie ciała jest w każdym społeczeństwie związane z władzą jego modelowania. Kłosińska pokazuje - interpretując powieści Zapolskiej - jak w XIX wieku społeczne instytucje wychowania (dom, szkoła, pensja, gabinet lekarski, salon) służyły obserwowaniu modelującemu, które narzucało kobietom role zgodne z wolą (pożądaniem) silniejszego. Kto jest silniejszy w patrzeniu? Ten, czyj wzrok wyróżnia, peszy, zmusza do przyjęcia ściśle określonej postawy. Silniejszy jest również wzrok tego, kto mówiąc "Nie chcę cię widzieć", "Zejdź mi z oczu", "Ja na to nie patrzę" - decyduje o czyimś losie. Jasne więc, że słabszy musi dostosować się do wzroku silniejszego, musi ciałem potwierdzać jego siłę i własną uległość. Widzieć bowiem to władać, być widzianym to być rządzonym. Przekonując o tym Kłosińska nie tylko w sposób radykalny i pasjonujący odświeża lekturę powieści Zapolskiej, lecz także uczy krytycznego namysłu nad dzisiejszymi sposobami widzenia kobiecego ciała i nakłania do dwustronnych pytań - o to, czyje spojrzenia (pożądliwe, władcze, wyzywające) kształtują nasze ciało i o to, czyje ciało formuje się pod wpływem naszego (miłosnego, karcącego, przyzwalającego) spojrzenia. Więc i to należy oddać autorce, że ratuje nas przed naiwnością, ale także pozbawia niewinności.

W czas jubileuszowy wielkich twórców (Mickiewicz, Słowacki, Reymont), gdy szukamy metod przetłumaczenia wielkości ich dorobku na współczesne języki, Kłosińska pokazała, że jest jeden sposób odświeżania tradycji, jeden sposób czczenia literatury: napisać nową interpretację. Odkrywczą, pasjonującą i do tego poznawczo - w odniesieniu do współczesności - pożyteczną."

Przemysław Czapliński

Książka o feministkach współczesnych i ich prababkach z XIX wieku. Dużo informacji o dawnym ruchu kobiecym w Polsce, obszerna bibliografia. Jest to też diagnoza współczesnej kultury polskiej, która zdaniem autorki przeżywa moment porzucenia "kostiumów teatralnych" ról płciowych. Autorka nominowana do Paszportu "Polityki", a książka do Nagrody Literackiej NIKE w 2000 roku.

W książce pt: Feministki. Własnym głosem o sobie, wydanej przez Wydawnictwo eFKa, dziesięć współczesnych polskich feministek opowiada o sobie, o swoim życiu i tym, w jaki sposób w ich życiu pojawił się feminizm. Wśród tych dziesięciu są feministki bardzo znane i mniej znane, pochodzą one z dużych i mniejszych miast, są akademiczkami, publicystkami, działaczkami ruchu kobiecego. Swoje historie opowiedziały m.in.: Małgorzata Tarasiewicz, Anna Lipowska-Teutsch, Inga Iwasiów i Agnieszka Graff. Redaktorką książki i autorką wstępu jest Sławomira Walczewska.
Do książki dołączone zostało kalendarium wydarzeń współczesnego ruchu kobiecego w Polsce oraz bibliografię współczesnego polskiego feminizmu.

Książka ta jest specyficznym dokumentem, przybliżającym pierwsze dwie dekady współczesnego polskiego feminizmu poprzez życiorysy kobiet współtworzących go. Pokazuje ona, jak iluzję harmonijnych relacji pomiędzy mężczyznami a kobietami każda z nich demontowała najpierw na swój własny rachunek i we własnym życiu oraz to, w jaki sposób ta praca nad własną świadomością znalazła wyraz w działaniu społecznym, w publicystyce, pisarstwie czy działalności naukowej.